Met deze proeverij zorgt Gerard van Avendonk voor een reset in ons brein. Hij laat zien dat Zuid Oost Europa op wijngebied kwaliteitssprongen heeft gemaakt. Hulde voor Gerard, altijd bescheiden, die een wat lastiger thema kiest voor zijn proeverij. Deze proeverijen zijn het zout in de pap; precies waarom leden van een proefclub béter op de hoogte zijn van de wijnwereld dan anderen.
Even terug in de tijd. Slovenië stond een jaar of vijfentwintig op het programma. Ik herinner me een proeverij van een lid/docent met een Sloveense student. Aardig persoon, je gunt zo iemand het allerbeste, de kwaliteit van de wijnen was bedroevend. Ons brein onthoudt negatieve herinneringen beter omdat ze vaak gepaard gaan met sterke emoties. In mijn hoofd schrijf ik zo’n land af. Negatieve ervaringen worden sneller opgeslagen en blijven langer hangen dan positieve. Daarom duurt het opbouwen van een goede reputatie, als domein, als regio of als land, zo lang.
We proefden de wijnen geblindeerd, wat nog dialoog opriep. Waarom? Omdat je altijd wordt beïnvloed als we open proeven, dit is gewoon het eerlijkst, zei Gerard. Let op, ik rangschik de wijnen in dit verslag naar land, dat is niet de volgorde van de proeverij.
Oekraïne
2023 Shabo Telti-Kuruk reserve, Oekraïne Odessa
Telti-Kuruk heet de druif en dit betekent Vossenstaart, genoemd naar de tros vorm van deze druiven. Fruitige mooie neus, zegt Kees. MartijnU benoemt steenfruit, MaartenD noemt anijs. Ikzelf ruik veel passiefruit en citrus. Licht gebouwde witte wijn, lekker fris.
2022 Shabo Cabernet Grande Reserva, Oekraïne Odessa
Gemaakt van cabernet sauvignon, limited edition, fles nr. 571. De wijn rijpt 9 tot 12 maanden op eiken barriques. Elegante geur met kruidigheid. De wijn neemt mij vor zich in, ik krijg een associatie met Loire rode wijnen, fruit in de smaak met een prettig trekkende vriendelijke tannine. Slikfactor én hap sap, je wilt snel een volgende slok. Echt heel goed gedaan.
Slovenië
2021 Edi Simcic Tokata, Slovenië – Goriska Brda
De tokata druif heet friulano in Italië. In Slovenië en in Chili noemt men deze druif: sauvignonasse. En die staat in Wine Grapes van Jancis Robinson. Oorspronkelijk uit de Gironde regio in Frankrijk, heeft anders dan de naam doet vermoeden geen link met sauvignon. Dit is een op hout gefermenteerde en gerijpte wijn met de ziltigheid van de Adriatische zee. Hartendief van Gerard. Een vrolijke wijn, zegt Eric, met bloemen en munt. Harrie en Fritjof benoemen houttonen, MaartenD rijp fruit, peer en citrus. Mijn aantekeningen: romige aandronk, kruidig, lenig, medium body. Tikje saai.
2022 Sveti Martin Rebula, Vipavska Dolina
Gemaakt van de Robela Gialla druif. Deze druiven komen ook voor in Friuli aan de grens met Slovenië. Een enorme fruitbak, zegt Just, die appelmoes met peer ruikt en in de smaak ook perzik determineert. Leila noemt de wijn volwassen met een fris pepertje. Berry benoemt oxydatie. Hans is kritisch, de wijn is heel beperkt, een beetje van alles, wel een goede balans. Ik vind de wijn niet zo onderscheidend: en wat gistige geur, medium body en lage zuren. Erg middle of the road.
2022 Edi Simcic Rebula, Goriska Brda
Dit domein is de trendsetter in Brda. De regio Goriska Brda ligt aan de westkant van het land, niet ver van de Adriatische kust. In houten barriques vergist. Hout gerijpt en dat ruik je. Een stinkertje in geur. Medium body, een bittertje en een gulle smaak. Just ruikt voor het eerst in zijn leven aardgas met kreupelhout. Kruidige smaak, tikje eenzijdig. Leila herkent de aardgas vanwege het stinkertje. Ze benoemt ook paddenstoelen. Kees zegt noten te ruiken en geroosterd brood. Lekkere wijn, zegt Hans, die hem doet denken aan een gebakje met chocolade en crême. Berry zegt dat de smaak wat moeilijk is na een mooie geur met hooi en kruiden.
2018 Edi Simcic Duet Lex, Goriska Brda
Dicht bij de zee, in het westen van het land, tegen de Italiaanse grens. Gemaakt van klassieke Bordeaux druiven merlot, cabernet sauvignon, cabernet franc. Op eiken gefermenteerd en gerijpt. MartijnU ruikt tabak en ceder, Eric leer en ingedroogd fruit. Mijn aantekeningen: serieus en rijk glas, ik ruik kersen en chocolade (Mon Cherie), aangename volle wijn met goede structuur en zuren. Mooie nasmaak. Duidelijk ook de slikfactor.
2020 Sveti Martin Tressa Rdece, Primorje
Gemaakt van 60% barbera en 40% merlot. Biologisch gemaakte natuurwijn. Een klein deel van de wijn wordt gemaakt van ingedroogde druiven: laat geoogste druiven drogen tot januari op rieten matjes. De wijn rijpt 2,5 jaar in eikenhouten barriques. Bedwelmende geur met pijptabak en leer. Nog tannines die duiden op potentieel. Beter met beluchting. Kees noemt dit een doordrinkwijn.
Moldavië
2022 Novak Floricica-Alb de Onitcani, Moldavië
De alb de onitcani is een zeer onbekende druif, een kruising die in 1970 is ontstaan. Wow, wat een stuivende expressieve wijn. We benoemen een hele fruitmand: grapefruit, abrikoos, passievrucht, kruisbes, mandarijn. Mijn aantekeningen: expressief in your face met ananas, carameltoon, grapefruit en passiefruit. Alleen al om die uitbundige fruittonen een grappige wijn.
2020 Saperavi, Gitana winery (rood)
De Saperavi uit Georgië staat ook in Moldavië op redelijke schaal aangeplant. Het vruchtvlees van deze druiven is rood. Eentonig, zegt MartijnU. Groen en onrijp, aldus Berry. Geen klik mee, zegt Harrie, die in de jammige wijn tabak, vijgen en kersen ruikt. Eric benoemt stoffigheid en zoet, de wijn doet hem aan primitivo denken. Mijn aantekeningen: paarse rand, stoffde morelkers, hint van chocolade, ingetogen geur, zoete aanzet met pruim en rondeur in de smaak.
Noord Macedonië
2021 Chateau Kamnik Kratosija reserva (rood)
Gemaakt van de kratosija druif en 30 maanden houtrijping op gedeeltelijk gebruikte Amerikaanse en Franse eiken vaten. Positieve commentaren van de proevers. Een jammige snoepjeswijn, zegt Harrie. Véél hout en romig, aldus Berry, met kers in de smaak. MartijnU zegt fan te zijn. De geur biedt veel kruidigheid en cederhout. Volle wijn met duidelijk nog wat tannine, erg interessant.
Het is te hopen dat we ook in de komende seizoenen de inspanningen van vernieuwende wijnbouwers gaan proeven. In Slovenië nemen veel jonger wijnbouwers het over van de oudere generatie – met ook meer vrouwen, die rebelleren tegen de gewoonte om een wijngaard over te dragen aan een mannelijke nakomeling. Dit geeft dynamiek en ruimte voor een nieuwe aanpak, zegt Margaret Rand in de laatste editie van Hugh Johnsons Pocket Wine book. Dat geldt zowel voor klassieke, elegante stijlen als voor de opkomende niche met lage interventie wijnen.
Verslag en proefnotities Peter van den Besselaar