Geen van de leden van de Brabantse Wijnsociëteit heeft zo’n eigen stijl van proeverijen organiseren als Hans Lodewijkx. Je kunt er allerlei labels aanhangen: bizarre line ups, verrassingen, hard werken, verrassend, creatief-chaotisch, adembenemend. Maar vóór alles zijn de proeverijen van Hans feestjes. Die zich etsen in het brein. We proefden ooit 24 Nederlandse wijnen op één avond. En de fameuze etikettenproeverij, ook met 24 flessen. De fabelachtige Madeiraproeverij met een wijn uit 1875, het jaar dat de opera Carmen het eerst werd uitgevoerd. Dit keer hield Hans zich aan de gewenste 12. Of niet? Hij goochelde met in- en uitdrinkers, met jokers tussen de series en met getallen. Is dit fles zeven? Of de echte zeven? (Twee flessen met een zeven gaan rond, waar op één staat ‘de echte’). De Goud van oud witte wijn proeverij past helemaal in de serie eigenzinnige proeverijen. Met zijn liefhebbershart bracht Hans geweldige wijnen op tafel, enkele curieuze en uiterst zeldzame… Het was vloeibaar geluk van begin tot het eind.
Vernacchia di Oristano, Reserva 1980, Josto Puddo, San Vero Millis, Sardinië
Uiterst curieuze wijn, dertig jaar oud. Oxydatieve stijl, maar wel heel mooi. Mahonie kleur. Krentjes in de neus. Aangename droge aandronk, die vertwijfeling oproept. Is dit sherry? Of madeira? Nee: Vernacchia di Oristano! Rijke smaak met amandelen, bitters en forse zuren. Opmerkelijke aperitiefwijn.
Witte wijn die kan rijpen, dan moet je denken aan chardonnay, chenin blanc en riesling. We proefden deze wijn in veel varianten. Wereldtoppers. Soms maakte een gereputeerde wijn die reputatie niet waar. Dat maakt mij altijd onzeker over mijn proefkwaliteiten, want je zoekt toch de schuld daarvan eerst bij jezelf. Over die toppers hebben we veel discussie. Sommige wijnen mogen best véél lucht hebben, vinden de makers. Nicolas Joly meent dat zijn Savennieres erop vooruit gaat als hij twee, drie dagen open staat.
Clos St. Hune Riesling 1997, Trimbach, Ribeauvillé Alsace
Dit is de absolute Riesling topper uit de Elzas. Wat Château Margaux is voor Bordeaux is Clos St. Hune voor de Elzas. Mooie mineralen en boter in de neus, boenwas. Sappige wijn en hoge zuurgraad. Herkenbaar riesling. Maar… in mijn aantekeningen staat ook: tikje eendimensionaal naast de volgende wijn. Dan laat je zo’n wijn in het glas staan en de neus is na verloop van tijd steeds mooier. Bloesem! Je weet: we moeten ons oordeel opschorten en deze wijn nog eens proeven.
Riesling Clos Windsbuhl 1993, Zind Humbrecht, Turckheim Alsace
Rijkere neus met veel complexiteit: granny Smith, brandnetels, mineralen. Later bloemrijk. Sappige wijn, honing zegt Kees. Prachtig nahangende wijn met ontzettend veel verfijning.
Riesling Kiedrich Gräfenberg 1997 Spätlese, Robert Weil, Rheingau
Dezelfde wijn, hetzelfde terroir met alleen één jaar verschil. Alleen weten we dat natuurlijk niet met de geblindeerde flessen. We bezochten dit domein op onze Rheingau studiereis en dan is het proeven van zo’n gerijpte wijn helemaal top. De neus geeft botertonen, mineralen. Rijke neus. Vitale wijn met prachtige balans in zoet en zuur. Elegantie! Nello raakt helemaal in vervoering als hij deze wijn bij een stoofvlees met pruimen gerecht droomt.
Riesling Kiedrich Gräfenberg 1998 Spätlese, Robert Weil, Rheingau
Volgens de jaargangkaarten is dit een minder jaar. Toch ging mijn voorkeur naar deze wijn, een fotofinish. Goud in het glas. Boter, honing en ananas in de neus. Ik noteer: iets boerser en meer concentraat. Rinsige toets en prachtige balans.
Van chardonnay proefden we drie Chablis en een Puligny Montrachet.
Chablis 1er Cru Les Fourchaumes 1997, Domaine Laroche, vieilles vignes
Ongelofelijk complexe neus die steeds meer geeft: appeltjes, vuursteen, even een toon van kattepis. Rondeur in de aandronk. Richard ruikt hier oesters/zeevruchten. Paul herkent de chardonnay en denkt dat de wijn – rond, zacht en afgebouwd – nog héél lang mee kan.
Chablis Grand Cru Les Blanchots, 1997 Reserve de l’Obedience, Domaine Laroche
Ook in deze serie hetzelfde domein, nu ook het zelfde jaar, maar dan van twee wijngaarden. Deze wijn ruikt naar leisteen, petrol en boenwas, zegt Jan. Mijn aantekeningen: mineralen neus. Sappige en evenwichtige wijn met heel even een oxytoon in de aandronk, maar daarna vooral karakter en power. Wat hangt deze wijn lang na!
Puligny-Montrachet 1er Cru les Garennes 1996, Olivier Leflaive, Bourgogne
Bij deze wijn voel ik me schuldig. Mijn aantekeningen zijn nogal neutraal: gesloten neus, hoge zuurgraad, tikje kortaf. Op de tong toch wel mineralen. Ronald verwoordde de wijn véél mooier: complexe neus met kruiden, exotisch fruit, vijgen en gerookt spek. Nello valt hem bij: een héél zuivere wijn met fraaie zuren. Hier wreekt zich dat ik niet zo vaak Hoge Witte Bourgogne drink en ja… verfijning moet je leren waarderen.
JOKER: Sagrantino de Montefalco 1995, 25 anni, Arnaldo Capraï, Umbrië
De enige rode wijn van deze avond en bepaald geen misselijke. Een duidelijke liefhebberswijn van de autochtone Sagrantino druif, die beestachtige wijn kan geven. Aards, natte grond, zegt Kees. Ik ruik vooral vuursteen. Laurier zegt Nello. Veel vanille aldus Rob. De smaak vind ik in dit geval mooier dan de neus: rondeur en heel veel spel, warm powerhouse met kersen. Op dronk en toch nog duidelijk straffe hoekjes. Een belevenis om te drinken!
In de laatste series proefden we drie chenin blanc en een scheurebe.
Les Vieux Clos 2004, Savennieres, Nicolas Joly
Gemaakt door de Koning van de biodynamische wijn. Enorm rijke neus met honing, uitstekende balans en een prachtig bittertje in de smaak. Hele fraaie wijn. Veel discussie hier, o.a. over de zaaikelender van Thun en de wormpjes in de worteltjes van onze penningmeester die met die zaaikalender de groentetuin beheert. De theorie is overdreven, zei hij, maar zorgvuldig werken betaalt zich altijd uit. Biodynamisch bewerkte wijngaarden brengen veel meer werk in de wijngaarden met zich mee, maar: het resultaat mag er zijn.
Moulin Touchais 1977, Coteaux du Layon
Kaas en marsepein in de neus, moeilijke wijn. Flinke viscositeit en krachtige aandronk, vol en rond in de mond, met honing. Richard roemt het ambergoud en beschrijft de smaak met zuivel, bitterkoekjes, sinaasappelschil, marmite, oude kaas en hoge zuren. Ronald benoemt vleesbouillon in de neus. Als ik goed doorruik komen er vanillecake geuren los en Turks Fruit.
Vouvray Le Mont Moeulleux 1997, Domaine Huet
Goudkleurige wijn met iets onbestemds in de neus. Kees benoemt perzik en bloemen. Ronald ruikt kastanje, bogter, thee, vijgen. Sappige wijn met uitstekende balans. Héél karaktervol betitelt Richard de wijn, met goed ingepakte bitters en zuren.
Scheurebe 2001 Eiswein, Muller-Catoir, Haardter Mandelring, Pfalz
Hier verschijnen zonder enige twijfel de maximale drie *-sterren naast de aantekeningen. Wow-in-het-kwadraat! Sinaasappelschil. Jasmijnbloesem. Overweldigend kruidig en expressief. Citrustonen. Zéér complex. Botytris. Perzik. Zeer harmonieuze smaak, niets te wensen, perfect balans en dus: hemelse wijn.
Hans zei dat hij in de proeverij wat echo’s had verwerkt van eerdere proeverijen. Met als pièce de résistance de volgende wijn. Uit het jaar dat AFC Ajax werd opgericht. De vijfde wereldtentoonstelling in Parijs met een eerste metrolijn. Gaudi begint de aanleg van Parc Guëll in Barcelona. Von Zeppelin hangt 20 minuten in de lucht met een luchtschip. Het patent wordt aangevraagd op de paperclip. Het geboortejaar van filmregisseur Louis Buñuel. Van schilder Karel Willink. Van vlieger Antoine de St. Expupéry, auteur van de Kleine Prins. Oscar Wilde en Friedrich Nietzsche sterven.
Henriques & Henriques Solera 1900 Malmsey Madeira
Olijfgroene rand. Rijke neus. Perfecte balans met verfijnde bitters en mooi nahangende afdronk. Dit is een belevenis, proeven van gebottelde zonneschijn die 110 jaar oud is, méér dan 40.000 dagen!
Memorabele, uiterst memorabele, proeverij.